Merhabalar,
Bu yazımı yazmamdaki en büyük sebep, eticaret sitesi sahiplerinden almış olduğumuz geri dönüşlerden derlediğim, bazı yönetim yanlışlıkları.
Birçok eticaret sitesi sahibi; sıkıntı yaşadıkları konularda temel sorunu kendilerinde aramak yerine, olmayacak notalara takarak kendilerine zarar veriyorlar. Bu durumlarda olduğunu tespit ettiğim bazı müşterilerime verdiğim bilgilerden yola çıkarak; eticaret sektöründeki 10 yıllık tecrübemle sizlere bazı püf noktaları hazırlamak istedim.
ilk konumuz
Eticaret sitesi açmak, normal bir dükkan açmaktan daha masrafsız mıdır?
Tabiyki daha az masrafı vardır, ama tamamıyle masrafsız değildir.
Bir dükkan açtığınızda dükkanın bir çok masrafı olacaktır. kira, komisyon, çalışan, elektrik, su, sigorta, stopaj, yemek, yol vs vs..
Eticaret sitesi açmanın pek bir maliyeti yoktur. Paket ücretini yıllık kira bedeli olarak düşünürseniz neredeyse 10 kat daha ucuza bir dükkan sahibi olmuş oluyorsunuz. Çalışan konusunda sıkıntınız yok. Her gelen ziyaretçinizle ilgilenen bir çalışanınız var (web sitenizin kendisi) Ziyaretçinin her sorduğu ürünü arayıp bulan bedeninin durumunu kontrol eden akıllı bir çalışanınız var. Sitenizin bu çalışmasına bir isim verelim. İsmi Samet olsun.
Samet her ziyaretçinizi karşılar ve “Buyurun bakın sizin için seçtiğimiz ürünlerimiz bunlar. Mağazamızın en beğenilen ürünleri bunlar, Bugün de şu ürünlerde indirimlerimiz var ve ayrıca kredi kartı ile tek çekimde indirimimiz var” şeklinde bilgilendirir. Müşterinin istediği kategorideki ürünleri hemen karşısına dizer, beğendiği ürünü daha yakından gösterir, varsa ürünün çeşitlerini(varyasyon) sunar. Ürün hakkında detaylı bilgi verir. Almaya karar verilen ürünlerin hepsini elinde tutmaya devam edip(sepet) müşteriye diğer ürünleri gösterir. Bu işi sadece bir müşteriye değil, o anda sitenize giren herkese sırayla yapar. Siz Sametin başka müşteriye de bilgi verdiğini farketmezsiniz.
Fiziksel mağazanızın 30 metrekare bir dükkan olduğunu farzedelim. Bu alanda alışveriş yapabilecek müşteri sayısının bir sınırı var. çalışabilecek personelin de bir sınırı var. Ürün sergilemenin de depolamanın da belli zorlukları var. Dükkanınızın alanı ziyaretçilerinize yetmemeye başlarsa uzun kasa kuyrukları ya da kapıda beklemeler oluşmaya başlayacaktır. Siz de ne yapacaksınız. Madem kazanıyorum, müşterim de çok, yan dükkanı da kiralayayım diyeceksiniz. Personelim her gelenle ilgilenemiyor, yeni bir çalışan daha alayım diyeceksiniz. Bu da büyümenin beraberinde getirdiği masraf artışı olacaktır.
Eticaret siteniz de aynı şekilde belli bir hacme ve belli bir çalışan performansına sahiptir.
Teknik olarak hepsi elektronik işlemler de olsa, her serverin, her programlama dilinin, her veritabanını belli limitleri vardır. Satın almış olduğunuz eticaret sitesinin performansı, yani Samet’in performansı belli bir seviyeye kadar ziyaretçiye aynı anda koşturmaya yetecek ve mağazanın kapasitesi de belli bir ziyaretçi sayısına kadar dayanabilecektir. Sitenizde 300 kişinin sürekli olarak Samet’e bana kışlık botları göster, bana erkek ceketlerini göster, bana yazlık babetleri göster diye sorular sorduğunu düşünün. Samet tabiyki “Yeter Be!” deyip istifa etmeyecektir, ama her seferinde depoya inip(veritabanı) sorulan ürünleri getirip göstermeye uğraşırken belli bir hız kaybı yaşamaya başlayacaktır. Artık Sametin sadece size değil, başka müşterilere de cevap yetiştirmeye uğraştığını hissetmeye başlayacaksınız. Aynı şekilde sitenizin bant genişliği ne kadar kısıtlıysa aynı anda sitenizde gezecek ziyaretçi sayısında da yığılmalar ve kapıda sıra beklemeler oluşabilir.
Eticaret sitenizin Load Balance dediğimiz ihtiyacı işte burda devreye giriyor. Yan dükanı da kiralama ve yeni çalışan alma mantığı ile neredeyse aynı. Siteniz iki farklı sunucuda çalışırsa, gerektiğinde ziyaret yoğunluğuna göre diğer dükkandaki çalışanlardan yardım talep edip işleri daha hızlı cevaplar. İki Samet çok daha hızlı çalışacaktır. daha büyük dükkan, daha büyük depo daha fazla masraf yaratacaktır ama işlerinizin doğru yürümesine yardım edecektir.
Ticarette bu büyütme işlemi çok gerekli olarak kabul edilirken, eticarette altyapıyı yükseltme hep gereksiz masraf olarak görülür. Halbuki olması gereken budur. Tek bir hosting alanında bir veritabanı ile tek başına bir site çalıştırmak her şey için yeterli olmuş olsaydı, büyük firmaların 10larca serverler kurmasına da gerek olmazdı. Bugün bir markafoni, limango, hepsiburada gibi siteler ortalama en az 10 sunucu ile çalışıyorlar. bunlar veritbanı sunucuları (master-slave, NO-SQL), ürün görsellerinin olduğu cdn dediğimiz sunucular, istekleri alıp kodlamaya gönderen request sunucuları, istekleri cevaplayan response sunucuları, ayrıca mail ve DNS sunucularını da unutmamak gerek.
Eticaret sitenizden ne kadar çok beklentiniz varsa o kadar da altyapısına yatırım yapmanız gerekir. Eğer beklentiniz büyük ama altyapı yatırımınız az ise, oturup bunu gerçek hayattaki fiziksel mağazanız üzerinden bi simulasyon yapmanızda fayda var. neyin eksik kaldığını daha kolay göreceksiniz.
Yazımızın ilk bölümünün sonuna geldik. Bir sonraki yazıda eticaret sitesi sahiplerinin gözden kaçırdığı noktaları anlatmaya devam ediyorum. Takipte kalın…
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.